Da li je voda prirodno okruženje čoveka?

Možda i nije. Ali kroz celu istoriju pokušavamo da joj se približimo i učinimo je delom našeg života. Potreba čoveka da ogradi vodu za svoje lične potrebe traje oduvek. A bazeni prestavljalju jednu  od najstarijih ljudskih tvorevina. Imamo primere  još iz III veka p.n.e gde se na teritoriji današnjeg Pakistana nalaze ostaci „velikog kupatila“. Grci i Rimljani su ih redovno zidali za potrebe sportskih treninga u svojim palestrama. Tada se pojavljuju i prvi privatni bazeni u kućama bogatih gradjana.

Bazen je objekat sa veštački zatvorenom vodenom masom, namenjen za sport i rekreaciju. Prema nameni dele se na javne i privatne , prema položaju na otvorene, zatvorene , ukopane i nadzemne.Po načinu korišćenja izdvajaju se takmičarski, rekreativni, dečiji , wellness, spa i tematski bazeni.

TIPOVI  I OBLICI BAZENA

Danas zbog razvoja novih materijala i tehnologija gradjenja bazeni se mogu naći u bilo kojem obliku;

Klasični bazeni su uglavnom pravilnog pravougaonog, ovalnog ili popularnog bubreg oblika.

Plivački rekreativni bazeni mogu biti i manje kade 2.5/5m, koje su opremljene turbojet sistemima za stvaranje kontra struje, omogućavajući tako plivanje u mestu.

Beskonačni bazeni su objekti koji svojim  položajem i oblikom stvaraju iluziju stapanja vodene mase sa horizontom.

Lenje reke , zmijolike bazenske kade kroz koje se korisnici krecu u krug i koje se po svom imenu prave za opuštanje i plutanje u barovima na moru i aqua parkovima.

Prirodni bazeni, posebne bazenske strukture gde je kada bazena okružena plitkim gazom u kojem su zasadjene vodene biljke, koje stvaraju zatvoren ekosistem i na jedan prirodan način održavaju vodu.

Bazeni plaže se prave tako da kupač pristupa vodenoj masi iz nulte kote direktno sa obale.

Nekada su bazeni predstavljali veoma skupu investiciju i kao takvi su bili gradjeni uglavnom za javne namene. kao javna kupališta koja su podizala ukupan bonitet odredjene sredine i kvalitet života njenih stanovnika. Danas zbog promena u načinu života, socijalnom aspektu koji je donelo novo društveno uredjenje. Ali i promenom tehnologija izrade bazena i novim vodonepropustnim materijalima. Bazeni su dostupni širem sloju stanovništva i sve više imamo primera privatnih bazena u našem okruženju.

GDE SE MOGU STAVITI BAZENI

Unutršnji bazeni se prave u bilo kojem delu objekta prema internoj organizaciji prostora. Preporučljivo je da zahvate južnu stranu sa koje bi mogli da skupljaju što veću količinu sunčeve energije tokom dana.  Na taj način pomalo funkcionišu kao trombov zid. Prostorije u kojima se nalaze bazeni bi takodje morale da imaju dehuminizator kako bi se smanjio nivo vlage u njima. Danas imamo i dosta primera  bazena koji ukrašavaju Beogradske krovove.

Kada se napolju traži najbolje mesto za pozicioniranje bazena. Treba voditi računa o položaju sunca,ruži vetrova, objektima i zelenilu koji okružuju prostor kao i o strukturi zemljišta.

Zbog geografskog položaja naše zemlje i kontinentalne klime, koja čini da sezona kupanja bude ograničena na 3 meseca, otvoreni  bazeni nisu toliko često zidani kao nedovoljno ekonomski opravdana investicija. Zahvaljujući novim tehnologima koje su omogućile da danas zidani bazeni budu mnogo dostupniji , specijalno konstruisani pokrivači i novi načini grejanja vode učinili su da se sezona kupanja značajno produži,  a bazeni postanu mnogo više naklonjeni ekološkim i energetski održivim faktorima.

Kod bazena postoje dve bitne celine, a to su kada bazena i bazenska tehnika koja se koristi za tretman vode.Način na koji se pravi bazen utiče na vreme realizacije, njegovu trajnost, estetiku i kvalitet u daljoj eksplataciji objekta. U zavisnosti od materijala postoji neograničen broj oblika i dimenzija u kojima se mogu graditi bazeni. Danas je najčešća dimenzija koja je usvojena kao optimalno rešenje za privatne kucne bazene, vodeći računa o energetskoj efikasnosti i maksimalnoj iskorišćenosti vodene mase odnos stranica A/B =1/2 (7/3.5) a dubina bazena 1.5m.

 

IZGRADNJA BAZENA

   Zidani betonski bazeni pretstavljaju najrasprostranjeniji način pravljenja bazena. Danas više nemaju mnogo veze sa klasičnim betonskim zidanjem, novi aditivi ,specijalne armature, oplate koje se integrišu u konstrukciju , kao i posebne vrste šok betona, učinile su betonske bazene posebnom granom u gradjevinarvstvu.Uglavnom se oblažu pločicama kao luksuzna varijanta. Osetljivi su na sizmičke aktivnosti i mraz.

Poliesterski bazeni koji se prave u posebnim kalupima, predstavljaju prvi slučaj uvodjenja plastičnih masa u gradnji bazena. Ograničeni su brojem oblika i slabom tolerancijom na temperaturne razlike koje su izražene u našem podneblju.

Lajner bazeni koji se prave kombinacijom betona i metalnih podkonstrukcija na koje se postavlja folija kao završni sloj bazena. Ovaj sistem se sve više primenjuje kod velikih bazenskih površina,ali i za oblaganje porodičnih bazena. Imaju veliki izbor dezena na folijama, koje imitiraju pločice. Zbog agresivne sredine često moraju da se prepokrivaju.

Polipropilenski bazeni se prave od posebnog materijala PPHD UV, koji je proizveden namenski za bazensku industriju. Brzom gradnjom i pristupačnim cenama , poslednjih godina postaju najbrojniji način za izgadnju bazena. Stabilne strukture i kvalitetno dugotrajni(min 50god.). Glatki zidovi čine da voda ostaje duže kristalno bistra i da se bakterije i alge teže vezuju za njih,štedeći tako energiju i hemijska sredstva potrebna za održavanje vode.

OPREMA ZA BAZENE – BAZENSKA TEHNIKA

OSNOVNA OPREMA ZA BAZENE – DODATNA OPREMA ZA BAZENE

Kristalno plava voda iz filmova ne dolazi sama od sebe i zahteva dosta rada na održavanju bazena. Osnovna tehnologija filtracije podrazumeva pumpu, filter i multifunkcijski ventil gde pumpa vuče vodu iz bazena i kroz niz sita. Pa sve do peščanog filtera kroz koji se voda dok prolazi čisti od najsitnijih mehaničkih nečistoća. I tako preradjena vraća nazad u bazen. Prema tehnologiji cirkulacije  vode postoje osnovna dva tipa a to su skimerski i prelivni bazeni.

Skimerski bazeni funkcionišu na principu uvlačenja vode kroz skimer (otvor koji se nalazi na vrhu bazena) odakle voda prolazi put filtracije i tako prečišćena voda se vraća u bazen putem recirkulacionih dizni (malih otvora na suprotnom kraju bazena od skimera). Kod bazena sa prelivnim kanalom, voda se preliva duž cele ivice bazena u prelivni kanal  koji opasuje bazen , iz koga se skuplja  u kompenzacioni rezervoar kojim se reguliše nivo vode u bazenu, potom se voda pumpa u filter koji na isti način prečišćava i vraća vodu u bazen.

Pored ovog standardnog prečišćavanja mehaničkih nečistoća, voda se dodatno čisti uz pomoć usisivača koji danas postoje kao automatski i poluautomatski roboti. Svojim izgledom i naprednim funkcijama podsecaju na hod Nasinog MER vozila po Marsu. Drugi deo prečićavanja vode u bazenima se bavi tretmanom hemijskih vrednosti i dezinfekcijom  vode.Neophodno je održavati optimalnu pH vrednost, kao i permanentnu dezifekciju vode-uobičajeno hlornim preparatima .

Industrija bazenske opreme prati trend koji pokušava da smanji utrošak energije i potrošnju sirovina kao i posredno zagadjenje okoline.

BAZENI I ENERGIJA

Današnji bazeni mogu dodatno da pomognu kod štednje energije. Posebno time što se bazenska kada kompletno oblaže tremoizolacionim materijalima i pokriva specijlnim dvostrukim folijama sa vazdušnim komorama. Ovako se  značajno štedi potrebna energija za održavanje temperature vode u bazenima i sprečava pasivni gubitak toplote koja se akomulira tokom dana. Posebna pažnja se poklanja grejanju bazena. Gde solarni paneli postaju sve dominantniji kao grejna tela i izvor energije, a takodje i posebno modifikovani grejači i izmenjivači toplote, kao i toplotne pumpe vazduh-voda  sa maksimalnim utroškom energije u odnosu 1 prema 5 (1kw utrošene energije proizvodi ekvivalent 5kw oslobodjene toplote).

U estetskom smislu bazeni su bitan ukras svakog doma. I svojim detaljima mogu značajno da utiču na stilsku determinaciju celog okruženja. Opuštanje, plivanje i samo prisustvo vode kroz zvuk i sliku  svojim osećanjem svežine i mirnoće. U mnogome utiču na kvalitet života i zdravlje ljudi. Čineći nas tako bliže prirodi, i u  mogućnosti da živimo sa njom u harmoniji.

d.i.a. Stevan Vranešević

ovaj tekst je autor pisao za casopis EKO KUCA